Bundan tam 99 yıl önce. Tarihin en zor yıllarının ardından Yunanistan'ın Grebene'ye bağlı Kastro ve Vrasno köylerinde yaşayan Atalarım için mübadele kararı verilmişti. 500 yıldır yaşadıkları, sevdalandikları, evlendikleri, öldükleri topraklardan bir daha geri dönmemek üzere ayrilacaklardı. Nereye gideceklerini bile bilmeden...
Son kez girdiler bir süre önce yarısı Rumlara verilen evlerine. Son kez mutfakta vakit geçirdiler. Son kez camide namaz kıldılar. Son kez büyüklerinin mezarlarını ziyaret edip helallik istediler. Son kez su içtiler imece usulü yaptiklari köy çeşmesinden.
Ayse nine kocasının çoraplarını yerleştirirken tahta valize , gelinlik kızlar ceyizlerinin değerli parçalarını yanlarına almanın telaşı içindeydi. Evde değerli bir şey kalmamaliydi. Birkaç fotoğrafları vardı evlerinde, onları da yanlarına alacaklardı.
Her şey son kez yapılıyordu.
Zor yılların faturasını herkes kadar onlar da ödeyecekti. Bir süre öncesine kadar dağlarında koyun güttükleri, komşularıyla düğünlerde halay çektikleri, 'memleket' dedikleri topraklar artık kendilerinin değildi. Ve istenmiyorlardı. Ama ayrılık zordu, hem de çok...
Son kez girdiler 6 Nisan gecesi yatağa, gözlerine uyku bile girmedi. 7 Nisan 1924 günü ağlayarak, feryatlar ederek doğdukları, doyduklari, 'Burası bizim memleketimiz' dedikleri köylerini bırakıp yola çıkacaklardı.
Bir daha yaşanması mümkün olmayan o gece, yüzlerce mubadil yeni bir dünyanın hayalini kurmuştu. Kimisi o hayallere kavuştu, kimisinin hayalleri Ege Denizi'nde sulara karıştı.
99 yıl önce 'vatanımız' dedikleri toprakları bırakarak Anadolu'ya gelen tüm mubadillerin anısı önünde saygıyla eğiliyorum.
(08.04.2023)