Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye'de ve Kuzey Kıbrıs'ta kutlanan en büyük millî bayramımızdır. 1925 yılında çıkarılan bir yasa ile millî bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Ata Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyetin onuncu yılı kutlamalarının yapıldığı 29 Ekim 1933 tarihinde verdiği Onuncu Yıl Nutku'nda, bu günü "en büyük bayram" olarak nitelendirmiştir.
29 Ekimlerde stadyumlarda şenlikler yapılır, akşam ise geleneksel olarak fener alayları düzenlenir. Halk cumhuriyetine coskuyla sahip çikar. Son yillarda halkin coşkusu çok daha artmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu, 1876 yılına kadar mutlak monarşi, 1876-1878 ve 1908-1918 arasında meşruti monarşi ile yönetilmişti. I. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğramasının ardından işgale uğrayan Anadolu'da halkın işgalcilere karşı Mustafa Kemal Paşa önderliğinde verdiği Millî Mücadele, Ekim 1922 tarihinde millî güçlerin zaferi ile sonuçlandı. Bu süreçte, "Büyük Millet Meclisi" adıyla 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanan halkın temsilcileri, 20 Ocak 1921'de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu adlı yasayı kabul ederek egemenliğin Türk ulusuna ait olduğunu ilan etmiş ve 1 Kasım 1922'de aldığı kararla saltanatı kaldırmıştı. Ülke, meclis hükûmeti tarafından yönetilmekteydi.
Mustafa Kemal Paşa, yönetim biçiminin Cumhuriyet olması için İsmet İnönü ile birlikte bir yasa değişikliği tasarısı hazırlayarak 29 Ekim 1923'te Meclise sundu. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nda yapılan değişikliklerin kabulü ile Cumhuriyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ilan edilmiş oldu.
Cumhuriyetin ilanı, Ankara'da 101 pare top atışı ile duyuruldu ve 29 Ekim gecesi ile 30 Ekim 1923 tarihinde başta Ankara olmak üzere tüm ülkede bir bayram havasında kutlandı.
Cumhuriyet nedir diye sorarlarsa bir gün ;
Bilhassa kimsesizlerin kimsesidir.
Herkesin eşit, hiçbir kişi, zümre ya da sınıfın hiçbir ayrıcalığa sahip olmadığı, sınıf çatışması yerine sınıfların işbirliğinin varolduğu ve yurttaşlarının aynı ülkü için birleştiği, demokratik yönetim şeklidir.
Cumhuriyet bayramımız kutlu olsun
Cumhuriyet ile genç Türkiye Cumhuriyeti büyük işler başarmış ve tüm dünyada örmek olmuştur.
Nobel Ödüllü Türk Bilimadamı Prof. Dr. Aziz Sancar diyor ki:
''Cumhuriyet mucizedir. Cumhuriyet Türkiye'nin her yerine okullar açtı. Ondan ziyade bize özgüven verdi. Benim idealist öğretmenlerim bizi öyle eğittiler ki; benim Amerikalılardan daha iyi bir eğitimim ve daha çok özgüvenim vardı.''
Yine başarabiliriz.
Cumhuriyetimizin, bayrağımızın, bağımsızlığımızın, vatanımızın kıymetini bilmek zorundayız. Muasır medeniyetlere doğru yolculuğumuzun hızla devam etmesi için daha çok çalışıp, Büyük Atatürk'ün açtığı yolda azimle yürümeye devam edeceğiz. Ve biliyoruz ki ülkemiz için ne kadar çalışırsak çalışalım bu güzel vatana olan borcumuzu ödeyemeyiz.
Anadolunun bizlere yurt yapılmasından günümüze tüm şehitlerimizin, başta Büyük Atatürk olmak üzere bu vatana hizmet eden tüm devlet adamlarımızın ruhları şad olsun.
Güzel ülkemin en büyük bayramı kutlu olsun.