Bu hafta merkez bankalarının açıklama yapacağı hafta. FED’in 25 baz puanlık yukarı yönlü bir artış, TCMB’nin ise faizi sabit tutma yönünde tavır takındığını görüyoruz, ulusal ve uluslararası piyasaların da beklentisi bu yönde olduğu için çarpıcı etkiler beklenmemeli.
2023 yılı Şubat ayı bütçe verilerini nasıl değerlendirmek lazım? Dikkat çeken noktalar neler? Bütçenin önümüzdeki dönemde seyri ne olur?
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan raporda 2023 yılı Şubat ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 389,4 milyar TL, bütçe gelirleri 218,8 milyar TL ve bütçe açığı 170,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 355,2 milyar TL ve faiz dışı açık ise 136,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının Şubat ayı rakamları ile karşılaştırıldığında bütçe giderlerinin %93,9 artış gösterdiği, gelirlerin ise %19,1 azaldığı görülmektedir. Bütçe dengesinde dikkat çeken diğer bir husus faiz dışı giderlerin 2022 yılının Şubat ayına oranla %126 artış kaydetmesidir.
Bütçenin gider kalemleri ekonomik sınıflandırma baz alınarak incelendiğinde, cari transferler 2022 yılı Şubat ayına oranla %161 artış göstermiştir. En yüksek artış gösteren ikinci kalem %110 ile mal ve hizmet alım giderleridir. Personel giderlerinde de 2022 yılının Şubat ayına oranla %98 artış kaydedilmiştir. Giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 7,1 iken 2023 yılında yüzde 8,7 olmuştur.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri incelendiğinde ise, toplam gelirler Şubat ayı itibarıyla 218 milyar 828 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 179 milyar 620 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 27 milyar 65 milyon TL olmuştur.
2022 yılı Şubat ayında bütçe gelirleri 270 milyar 555 milyon TL iken 2023 yılının aynı ayında yüzde 19,1 oranında azalarak 218 milyar 828 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin Şubat ayı gerçekleşme oranı 2022 yılında yüzde 10,6 iken 2023 yılında yüzde 5,7 olmuştur.
6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve “Asrın Felaketi” olarak nitelendirilen depremin bütçe rakamlarında da etkisini görmek mümkündür. Bütçenin mal ve hizmet alım giderleri ve cari transferler kalemlerinde geçen yılın aynı ayına oranla sırasıyla %161 ve %110 artmasının deprem etkisiyle olduğu söylenebilir. Bütçe gelirlerinde de aynı sebeple düşüş meydana geldiği söylenebilmektedir. Genel olarak değerlendirdiğimizde seçimden sonra genel ekonomik seyir izlenerek ek bütçe yapılması gerekebilir ki bu normaldir.
Ödemeler dengesi Ocak ayı verileri de açıklandı? Nasıl değerlendiriyorsunuz? Ödemeler dengesinin seyri ne olur?
2023 yılının Ocak ayında 9.849 milyon ABD Doları açık kaydeden ödemeler dengesinin gelecek aylarda da benzer şekilde seyredeceği düşünülmektedir. Cari işlemler açığı da 51.7 Milyar Dolar seviyelerinde. Türkiye’nin toplam ihracatında önemli yer tutan İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara ve Kocaeli illerinden sonra yer alan Gaziantep’in depremden etkilenmiş olması gelecek aylarda Türkiye’nin ihracat rakamlarında bir miktar düşüş yaşanacağı beklentisi oluşturmuştur. Lüks tüketim ithaline sınırlandırma veya ithal ikameci sanayi desteklemeleri düşünülebilir lakin elbette bunun da yan etkilerini de kabullenmek gerekir.
Diğer taraftan TCMB Para Piyasası tarafından 23 Mart 2023 tarihinde yapılacak olan toplantıda faizlerin sabit kalacağına dair beklenti piyasada hakim görüş olarak yer almaktadır. Yani %9 politika faizi aynen devam ettirilir. Enflasyonun Ocak ayında %6,65 Şubat ayında ise bir önceki aya oranla %50 oranında azalarak %3,35 olarak gerçekleşmesi de bu tahmini güçlendirmektedir. Aslında seçim sürecine girildiği için asıl piyasa tepki ve etkileri seçimler geçtikten sonra tezahür edecektir.
(30.03.2023)